Köpeklerde Sarkoptik Uyuz
Uyuz nedir?
Köpek uyuzları (sarkoptik uyuz) bilinen en eski deri hastalıklarından biridir. Herhangi bir mevsime bağlı olmadan akar denilen uyuz böcekleri deride yaşarlar. Kuluçka süresi, köpek uyuz etkenine maruz kaldıktan sonra 10 günden 8 haftaya kadar sürer. Etkilenen köpekler, akarlara karşı hızla aşırı duyarlılık geliştirerek şiddetli kaşıntıya neden olur.
Köpeklerde uyuz da sarkoptik uyuz olarak bilinir. Sarcoptes scabies I canis adlı küçük akarlardan kaynaklanır. Son derece bulaşıcı olan akarlar, derinin içine kadar işleyerek yoğun kaşıntıya neden olur. Tedavi edilmezse, durum ciddileşerek cildin kalınlaşmasına ve yaralara yol açar. Sarkoptik uyuzu farklı bir parazit akarın neden olduğu demodektik uyuzla karıştırmamak önemlidir.
Köpeklerde Uyuz Belirtileri
Uyuz semptomları genellikle ani, şiddetli kaşıntı ile başlar. Evcil hayvanınızın şiddetli kaşıntı nöbetleri geçirdiğini fark ettiğinizde öncelikle uyuzdan şüphelenmelisiniz. Sarkoptik uyuz, diğer hayvanlar ve insanlara bulaşabilmektedir. Köpek uyuzları insanlar üzerinde bir yaşam döngüsünü tamamlayamasalar da ölene kadar yaklaşık 5 gün şiddetli kaşıntıya neden olurlar. Köpeklerde uyuzun belirtileri tipiktir ve aşağıdaki semptomları gösterirler.
Kaşıma
Kırmızı cilt veya döküntü
Cilt iltihabı
İlk olarak bacaklarda ve karın bölgesinde tüy dökülmesi (alopesi)
Kanama
Yaralara dönüşecek küçük şişlikler.
Yaralardan dolayı hoş olmayan koku.
Hasar nedeniyle cildin kalınlaşması.
Sekonder bakteriyel yaralar gelişmesi.
Kötü şekilde enfekte olmuş köpekler iştahlarını kaybedebilir ve kilo vermeye başlar.
Sarcoptes Ccabies I Canis ‘in Yaşam Döngüsü
Sarkoptik uyuz akarı, köpeğe bulaşır ve 21 günden fazla sürmeyen bir yaşam döngüsüne sahiptir.
Yetişkin dişi uyuz etkeni, 3 haftaya kadar deri içerisine günde birkaç yumurta bırakarak bir deride tünel yapar. Yumurtalar 5 günde açılır ve Larvalar deri değiştirme döngüsünden geçer. Nimfler olgunlaşır. Yetişkinler deride çiftleşir ve dişi yumurta bırakmak için yuva yapar. Bu döngü uyuz tedavisi olana kadar devam eder.
Sarkoptik uyuza insan tepkisi yoğun kaşıntı ve olası kızarıklık veya lezyonlar olacaktır. Akarların yaşam döngüsü insanlarda tamamlanamadığı için akarlar bir haftadan daha kısa sürede ölürler.
Köpeklerde Uyuz Nedenleri
Uyuzlar, enfekte köpeklerle ve ayrıca rezervuar konakçıları olarak kabul edilen vahşi tilkiler ve çakallarla temas yoluyla bulaşır. Köpeğinizin sarkoptik uyuz bulaşmasında aşağıdaki bulaş yollarını bilmek uyuzun köpeğinize bulaşmasında en büyük tedbirdir.
Dolaylı bulaşma, daha az yaygın olsa da, enfekte köpeklerin yattıkları veya yaşadıkları yerlerden bulaşmaktadır.
Sağlık problemi olan ve bağışıklığı zayıf olan köpeklere daha kolay bulaşmaktadır.
Reaksiyon ayrıca kaç akarın bulaştığına da bağlı olacaktır.
Uzun süreli temasla uyuz hasta köpekten sağlıklıya bulaşabilmektedir.
Bir köpekten diğerine kullanım nispeten kısa bir süre içindeyse, akarlar tarak ve fırçalar aracılığıyla yayılabilir.
Köpeklerde Uyuz Teşhisi
Veteriner hekim, test için bir dışkı örneği veya alerjiler veya bakteriyel cilt enfeksiyonu gibi durumları ekarte etmek için kan çalışması ve deri kazıntısı isteyebilir. Hem kan testi hem de dışkı örneği, köpeğinizin kaşıntılı cildinin nedenini belirlemek için önemli teşhis araçlarıdır.
Derin bir deri kazıntısı mikroskop altında gözlem, en sık kullanılan ve kesin tanı sağlayan yöntemdir. Kasıntı, akarlara ulaşıncaya kadar derin yapılabilir. Genellikle akarlar ve yumurtalar açıkça mikroskop altında görülebilir. Bununla birlikte, akarların görülmemesi uyuz olmadığı anlamına gelmez. Bazen deri kazıntısında uyuz etkenine rastlanmayabilir ve bu bir tesadüftür. Bu durumda semptomlar ve lezyonlar olası bir tanıya gitmeyi gerektirebilir.
Ayırıcı tanı
Alerjik cilt hastalıkları (atopi, gıda, pire)
Malassezia dermatiti
Yüzeysel piyoderma
Demodikoz
Dermatofitoz
Pemfigus foliaceus
Köpeklerde Uyuz Tedavisi
Sarkoptik uyuz köpekler arasında çok bulaşıcıdır. Akarları etkili bir şekilde tedavi etmek için evcil hayvanınızın tıraş edilmesi gerekebilir. Daha sonra cilt, ilaçlı bir şampuanla yıkanabilir. Bir sonraki adım, kireç kükürt gibi bir akar önleyici ürün uygulamaktır. Akarları yok etmek zor olabileceğinden, birkaç haftalık uygulama gerekebilir. Oral ilaçlar ve enjeksiyonla tedavi de mümkündür. Çoğu zaman, enfeksiyonla mücadele etmek için bir ürün kombinasyonuna ihtiyaç duyulur. Uyuzda beslenme oldukça önemlidir ve muytlaka kaliteli beslenme için uyuz hastalığı sırasında süper premium kuru köpek mamaları ile beslemek tedaviye yardımcı olacaktır.
Sarkoptik uyuz nasıl tedavi edilir?
Birkaç ilaç Sarcoptes'e karşı etkilidir. Tedavi, ilaçlı banyolardan, enjeksiyonlara ve oral ilaçlara kadar değişir. Birçok evcil hayvan, bu enfeksiyonu çözmek için tedavilerin bir kombinasyonunu gerebilir. Topikal tedaviler iki kategoriye ayrılabilir: Sarcoptes'i tedavi etmek için kullanılan karışımlarda bazıları amitraz ve kireç-kükürt banyosudur. Daha yeni ve daha etkili tedavilerin ortaya çıkışı göz önüne alındığında, banyo ve daldırma ile tedavi artık yaygın olarak kullanılmamaktadır. Uyuz köpeğe tedavi için cilde ilaç uygulanır. Bu ilaçlar 14-30 günde bir veya veteriner hekiminizin önerdiği şekilde uygulanır. Bu topikal ilaçların bazı örnekleri arasında diğerleri arasında selamektin fipronil (çeşitli ticari isimler altında satılır) ve imidacloprid + moxidectin kombinasyonu yer alır.
Topikal ilaçlar gibi, sarkoptik uyuzu tedavi etmek için çok çeşitli oral ilaçlar mevcuttur. Reçete edilen ilaca bağlı olarak, bu oral ilaçlar sıvı, hap veya aromalı çiğneme olarak reçete edilebilir. Bu oral ilaçlardan bazıları milbemisin, afoxolaner fluralaner ve sarolaner içerir. İlaca ve bulunduğunuz ülkeye bağlı olarak, bu ilaçlardan bazıları sarkoptik uyuz tedavisi için 'endikasyon dışı' kullanılmaktadır. Bu ilaçların çoğu çoklu tedaviler için uygulanmaktadır.
Yeniden enfeksiyonu önlemek için, köpeğinizin uyuduğu yatakları uzaklaştırın veya seyreltilmiş bir çamaşır suyu solüsyonunda sık sık yıkayın. Uyuz istilasının tam olarak çözülmesi, altı haftaya kadar sürebilir. Tedaviyle ilgili herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa, özellikle de yan etkiler olduğunu düşünüyorsanız, klinikle iletişime geçmekten çekinmeyin.