Köpeklerde Leishmaniasis
Leishmaniasis nedir?
Leishmaniasis, dünyanın birçok yerinde, en yaygın olarak özellikle kırsal alanlarda beslenen köpeklerde, kedilerde ve bazı kemirgenlerde bulunan protozoan (tek hücreli) bir parazitin neden olduğu bir hastalıktır. Parazit, küçük ısıran sinekler tarafından bulaşır. Dikkat edilmesi gereken önemli bir hastalıktır çünkü insanlar da leishmaniasis'e yakalanmaktadır.
Leishmaniasis, bir veya iki tür enfeksiyona neden olabilir. Kutanöz (cilt) enfeksiyonu ve visseral (iç organ) enfeksiyonu şeklindedir. Leishmaniasis, Akdeniz, Orta Doğu, Güney ve Orta Amerika ve güney Meksika'da yaygındır. Türkiye’de son yıllarda sık teşhis edilmektedir.
Leishmaniasis'in klinik belirtileri nelerdir?
Köpek leishmaniosis'in kuluçka süresi 3 ile 18 ay arasında değişebilmektedir. İstisnai olarak, hastalık birkaç yıl sessiz kalabilir. Bazı köpekler dirençlidir ve parazitli tatarcıklar tarafından ısırılsalar bile, uygun şekilde beslendikleri ve strese maruz kalmadıkları sürece hiçbir zaman hastalık belirtileri göstermezler. Bu direnç muhtemelen genetik olarak belirlenir ve asemptomatik parazit taşıyıcılarının gelişmesine neden olabilir. Leishmaniosis hemen hemen her tür köpeği etkileyebilmesine rağmen, cins, cinsiyet veya yaşta farklılıklar vardır, Alman çobanları ve boksörler, erkek ve 3 yaşından küçük veya 8 yaşından büyük olmak hastalığa daha duyarlıdır.
Köpeklerde leishmaniosis, çok çeşitli klinik belirtiler (hafif kendi kendini sınırlayan lokal deri lezyonlarından sistemik ölümcül hastalıklara kadar değişen) ve konakçı immün yanıtları olan multisistemik bir hastalıktır. Köpeklerde iki tip leishmaniosis vardır: visseral ve kutanöz. Her tip, köpeğin vücudunun farklı bölgelerini etkiler. İlk en yaygın klinik semptom, özellikle göz, kulak ve burun çevresinde tüy dökülmesidir. Hastalık ilerledikçe köpek kilo kaybeder. Kutanöz formun klinik belirtileri en yaygın olarak hiperkeratoz adı verilen ağız çevresinde ve ayak tabanlarındaki dokuların kalınlaşmasını ve sertleşmesini içerir. Hastalık ilerledikçe birçok köpek bu dokuların pigmentini veya koyu rengini kaybeder. Deride nodüller veya sert yumrular oluşabilir ve tüyler genellikle donuk ve kırılgan görünür ve saç dökülmesi alanları vardır. Tırnaklar uzayabilir ve anormal şekilde kıvrılabilir. Lenfadenomegali ve aşırı tırnak büyümesi (onikogrifoz) ile özellikle köpeğin yatarken veya otururken yerle temas ettiği bölgelerde baş ve bacaklarda iyileşmeyen cilt yaraları yaygındır. Kas atrofisi, uyuşukluk, topallık veya eklem iltihabı, burun kanaması, burun-dijital hiperkeratoz, palpebral veya konjunktival lezyonlar da görülebilir. Hastalık kronikleştiğinde, birçok durumda hastalık böbrek yetmezliği ile ilgili komplikasyonlara yol açabilir.
Visseral formun klinik belirtileri arasında ateş, anoreksi (iştahsızlık), halsizlik, şiddetli kilo kaybı, ishal, kusma, artan içme ve idrara çıkma ve burun kanaması yer alır. Köpeklerin yaklaşık üçte biri şişmiş lenf düğümleri ve genişlemiş bir dalak geliştirecek ve böbrek yetmezliğine ilerleyecektir. Kas ağrısı, eklem iltihabı ve testislerin şişmesi de mevcut olabilir.
Leishmaniasis alan hemen hemen tüm köpekler, hastalığın visseral formunu geliştirecektir. Bu köpeklerin yüzde doksanında deri tutulumu da olacaktır. Leishmaniasis'in kutanöz formu daha çok kedileri etkiler.
Klinik belirtilere ve teşhis testlerine dayalı olarak leishmaniasis'in sınıflandırılmış dört aşaması vardır:
Aşama 1 : Kan çalışmasında çok az değişiklik görülen veya hiç değişiklik olmayan hafif hastalık.
Aşama 2 : Kanda görülen antikorların yanı sıra proteinde yükselme ve hafif anemi ile orta şiddette hastalık. Belirtiler arasında cilt değişiklikleri, kilo kaybı ve burun kanaması yer alır.
Aşama 3 : Aşama 2 değişikliklerinin yanı sıra böbrek hastalığı, göz iltihabı, genişlemiş lenf düğümleri ve genişlemiş bir dalak gibi daha ciddi belirtilerle birlikte ciddi hastalık.
Evre 4 : Solunum güçlüğü ve böbrek yetmezliği ile uyumlu kan çalışması dahil olmak üzere daha şiddetli klinik belirtileri olan aşırı şiddetli hastalık.
Köpeklerde leishmaniasis nasıl teşhis edilir?
Leishmaniasis, bir köpeğin tıbbi ve seyahat geçmişine (özellikle endemik leishmaniasis bulunan bir bölgeye seyahat) ve klinik belirtilere göre teşhis edilir. Kan ve idrar testleri genellikle doku biyopsileri ile birlikte yapılır. Bazen organizma, lenf nodu aspiratlarında veya deri lezyonlarından yapılan yaymalarda bulunabilir, ancak bunlar çok hassas değildir. PCR kan testi bir laboratuvara gönderilebilir. Bu test, leishmaniasis'i saptamak için en iyi şansa sahiptir, ancak %100 kesin değildir. Köpeğin ne kadar süredir enfekte olduğuna bağlı olarak kanda antikorlar görülebilir. Genel kan testleri, belirli organların etkilenmesi durumunda değişiklikleri yansıtabilir.
Köpeklerde leihsmaniosis tedavisi Nedir?
Leishmaniosis, tedavi görmezlerse ve daha sonra sağlık takibi yapmazlarsa etkilenen köpeklerin çoğunda ölüme neden olan bir hastalıktır. Leishmania'ya karşı tedaviler yalnızca semptomları en aza indirir ve hayvanın ömrünü uzatır, ancak paraziti nadiren ortadan kaldırır. Bununla birlikte, tedavi, hayvanın yaşam kalitesini iyileştirerek bulaşma riskini sınırlar. Tedavi, periyodik kontroller gerektiren hayvanın yaşamı boyunca sabit olmalıdır. Bazı durumlarda, hayvanın ötenazisi önerilebilir.
Tedavi stratejileri coğrafi bölgeye, Leishmania'nın türüne ve köpeğin gösterdiği semptomlara göre değişir. Leishmaniosis tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
Meglumin antimoniate (parazitin çoğalmasını engeller), Amfoterisin B, Pentamidin, Aminosidin, Miltefosin ve Allopurinol'dür (parazitin RNA'sını değiştirir). Bugüne kadar Avrupa'da en yaygın kullanılan ilaçlar, allopurinol preperatlardır. Klinik semptomların çözülmesinden sonra, allopurinol, relapsları önlediği gösterildiğinden, genellikle ömür boyu idame tedavisi olarak kullanılır. Bu tür nüksler tedaviden sonra sık görülür ve birçok ilacın önemli yan etkileri vardır. Son yıllarda tedavi süresi artmış; bu, parazitin yaygın olarak kullanılan ilaçlara karşı geliştirdiği dirençten kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenle ve bu direncin ilerlememesi için insanlarda olduğu gibi köpeklerde de farklı ilaçlar kullanılmalıdır.
"Tedavinin amacı leishmaniasis'in klinik belirtilerini ortadan kaldırmaktır."
Köpeklerde leihsmaniosis prognoz nedir?
Leishmaniasis teşhisi konan bir köpeğin prognozuömrü boyunca değişkendir. Birçok köpek böbrek yetmezliğinden ölür. Ağır hasta köpekler tedavi göremeyebilir. Veterineriniz, köpeğinizin durumuna göre size özel tedavi önerileri sağlayacaktır.