Herpes virüsü enfeksiyonu nedir?
Feline viral rhinotracheitis (FVR) olarak da bilinen hastalığın etkeni bir herpesvirusdur. Feline Viral Rhinotracheitis, Feline herpesvirus tip-1'in (FHV-1) neden olduğu bulaşıcı bir viral hastalıktır. Virüs her yaştan kediye bulaşabilir. FVR, kedilerde üst solunum yolu hastalığının en büyük nedenidir ve konjonktivitin (göz iltihaplanması) en yaygın nedenidir.
Bir kediye kedi herpes virüsü nasıl bulaşır?
Kediler, virüsla doğrudan temas ederek enfekte olurlar. Virüs, enfekte bir kedinin tükürüğünden, gözlerinden ve burnundan çıkan akıntılarla yayılır. Bu nedenle, kedilerin hasta bir kediyle teması veya viral partiküllerle kontamine olmuş cansız nesnelerle (örneğin, tasma, mama ve su kapları vs.) doğrudan temas ettiğinde hastalık bulaşır.
Bir kedi FVR ile enfekte olduğunda, genellikle iki ila beş gün içinde (hastalığın kuluçka dönemi) hastalık belirtileri gösterir. Kedi bu kuluçka döneminde diğer kedilere bulaştırabilir. Çoğu durumda bulaşma, semptomlar ortaya çıktıktan sonra dönemdir. Buna aktif enfeksiyon dönemi denir ve yaklaşık 10-20 gün sürer.
FVR ile enfekte olmuş tüm kediler bu virüsün taşıyıcısıdır. Hastalığa yakalanan kedi çok uzun süre virüsü taşır ve yayar. Stres ve hastalık virüsün yeniden etkinleşmesine neden olabilir. Bu da yeniden hastalığın tekrarlaması demektir. Aktif olarak virüsü saçan tüm kediler, diğer kediler için risk oluşturur.
Virüs çevrede ne kadar süre yaşayabilir?
Enfekte bir kediden salya veya diğer akıntılar çevreyi kirlettiğinde, virüs nemli kaldığı sürece dış ortamda hayatta kalabilir. Etrafa salya gözyaşı gibi salgılarla saçılan virüs, salgıların kuruduğunda virüs ölür. Ellere veya cilt yüzeylerine bulaşan viral partiküller genellikle yaklaşık yarım saat kadar bulaşıcı kalırken, mama veya su kapları, kum kapları, battaniyeler, temizlik bezleri ve kedi oyuncakları gibi kontamine olmuş eşyalar 18 saate kadar canlı kalarak hastalık yapabilmektedir.
Virüs nasıl öldürülebilir?
Dezenfektanlar tarafından ortamda kolayca öldürülür. Dezenfektan ve temizlik ürünlerine karşı oldukça dayanıksızdır. Örneğin; çamaşır suyu (1 kısım normal ağartıcıya 32 kısım su), yüzeyler ve nesneler için etkili bir dezenfektandır. Kirlenmiş nesneler en az beş dakika çamaşır suyu solüsyonunda bekletilmelidir. Battaniyeler veya oyuncaklar, sıcak su ve deterjan kullanılarak düzenli olarak makinede yıkanarak da dezenfekte edilebilir
"Kirlenmiş nesneler en az beş dakika çamaşır suyu solüsyonunda bekletilmelidir." Enfekte bir kediye dokunduktan sonra, elleri sabun ve su ile yıkanarak (tırnak altlarının tırnak fırçasıyla temizlendiğinden emin olun) ve ardından alkol bazlı el dezenfektanı uygulanarak dezenfekte edebilirsiniz.
Hangi kediler FVR enfeksiyonu için en fazla risk altındadır?
Tüm kediler FVR enfeksiyonları ile enfekte olabilir, ancak enfeksiyon, genç hayvanlarda veya kronik hastalığı olan kedilerde daha şiddetli seyretmektedir. FVR enfeksiyonu taşıyan ve belirti göstermeyen bir kediden doğan yavru kediler, doğumdan sonra enfekte olur. Bu yavru kedilerde semptomlar genellikle doğumdan birkaç hafta sonra gelişir ve enfeksiyon çok ciddi olmaktadır.
FVR enfeksiyonunun klinik belirtileri nelerdir?
FVR'nin tipik belirtileri hapşırma, burun tıkanıklığı, konjunktivit, aşırı göz kırpma, şaşılık ve gözlerden ve burundan berrak veya irinli (sarı/yeşil içeren) akıntılar görülür. Virüs ayrıca keratite veya korneada iltihaplanma ve enfeksiyona neden olarak kornea ülserlerine yol açabilir Kronik veya şiddetli enfeksiyonlarda, keratit, korneal skarlaşmaya veya kuru göze neden olmaktadır.
Hemen hemen her viral hastalıkta gözlenen diğer semptomlar ateş, uyuşukluk (yorgunluk), anoreksi (iştahsızlık) ve lenf yumrularının şişmesi görülmektedir.
FVR nasıl teşhis edilir?
FVR'nin varsayımsal tanısı, öncelikle bir kedinin tıbbi geçmişine ve özellikle kedide kornea enfeksiyonu olduğuna dair belirti varsa, fiziki muayene bulgularıyla birleştirilmiş klinik belirtilerle FVR den şüphelenilir. Floresan boya ile kornea boyaması, gelişebilecek herhangi bir ülseri teşhis etmek için yapılmalıdır.
FVR virüsün tespiti, burundan, gözlerden veya boğazın arkasından akıntı numuneleri toplanarak yapılabilir. Polimeraz zincir reaksiyonu amplifikasyonu (PCR testi) ile kedi herpes virüsü DNA'sının tanımlanması, FHV-1 enfeksiyonunun teşhisi için mevcut olan en hassas testtir. Ne yazık ki, virüs vücutta inkübasyon süresi içerisindeyse, hızlı teşhis testleri genellikle sonuç vermez.
Bu enfeksiyonun tedavisi nedir?
FVR'nin neden olduğu karışık olmayan bir enfeksiyonu olan kediler genellikle semptomatik olarak tedavi edilir. Tedavi, kedinizin gösterdiği spesifik klinik belirtilere ve sorunlara göre belirlenecektir. Gözleri içeren enfeksiyonda, topikal göz ilaçları ile tedavi edilebilir. Gözlerde kalıcı hasarı önlemek için kornea ülserlerini tedavi etmek son derece önemlidir. Tekrarlayan FVR konjunktivit enfeksiyonları olan kedilerde genellikle antiviral oftalmik damlalar, oral antiviral ilaçlarla tedavi gerekir. Bazı kediler, hastalığın şiddetini azaltmaya ve enfeksiyonun yayılmasını azaltmaya yardımcı olan L-lizin takviyesi verilebilir.
Antibiyotikler genellikle, özellikle yavru kedilerde, ikincil bakteriyel enfeksiyonların hastalığı komplike hale getirmesini kontrol etmek için reçete edilir. Probiyotiğin hastalık süresini kısaltmada etkili olduğu kanıtlanmıştır.
Burun veya solunum yolu tıkanıklığı olan kedilerde, günde birkaç kez 10-15 dakika buharla nefes açıcılar almak faydasağlamaktadır. Akıntılardan kaynaklanan tahrişi en aza indirmek için, kedinizin yüzünü ve gözün çevresini nemli bir bezle silmek faydalıdır.
Solunum yolu enfeksiyonu olan kedilerin koku alma duyuları azalacağından, iştahları azalacaktır. Çok lezzetli ve güçlü aromalı konserve mamalarla beslemek, iştahlarını artırmaya yardımcı olacaktır.
Kediniz susuz kalmışsa, depresyondaysa veya ciddi bir hastalık vakası varsa, veterineriniz intravenöz sıvılar ve diğer destekleyici tedaviler uygulayacaktır.
Evdeki diğer kediler enfeksiyon riski altında mı?
Akut FVR enfeksiyonu olan bir kedi, kuluçka döneminde ve semptomların ortaya çıkmasından sonraki üç haftaya kadar diğer kedilere bulaşabilir. Taşıyıcı olan bir kedi her zaman diğer kedilere bulaştırabilir. Aşılanmamış, genç veya altta yatan kronik sorunları olan kedilerde enfeksiyon riski artar. Aşılanmış yetişkin kedilerde muhtemelen sadece hafif bir hastalık vakası gelişir ve bu durum tedavi olmaksızın düzelebilir. Etkilenen kediler, hastalığın daha fazla yayılmasını önlemek için diğer kedilerden izole edilmelidir. Herhangi bir bulaşıcı hastalığın bulaşmasını en aza indirmek için yeni bir kediyi evinizdeki diğer kedilerden en az bir ila iki hafta izole etmek her zaman ihtiyatlı bir davranıştır.
Ailem risk altında mı?
Kedi viral rhinotracheitis'in neden olduğu üst solunum yolu enfeksiyonu sadece diğer kediler için bulaşıcıdır.
Bu hastalık nasıl önlenebilir?
Kedilere verilen standart temel aşılar, kedi viral rinotrakitine karşı bir aşı içerir. FVR aşısı, kediniz virüse maruz kaldığında bir enfeksiyonun oluşmasını tamamen önlemeyecek, ancak enfeksiyonun şiddetini önemli ölçüde azaltacak ve hastalığın süresini kısaltacaktır. Bu virüslere karşı sağlam bağışıklık uzun vadeli değildir. Bu nedenle, FVR aşısının düzenli olarak tekrarlanması gerekmektedir.
Hayvan barınakları ve kedilerin toplu beslendiği alanlar, hassas kedilerin bu bulaşıcı hastalıklara kolayca maruz kalabileceği yerlerdir.
Kediniz ve diğer kediler arasında doğrudan teması önlemek, kedinizin enfeksiyon kapma olasılığını büyük ölçüde azaltırken, başka bir kediyi sevmeden önce ve sonra ellerinizi iyice yıkamak gibi iyi hijyen uygulamasıdır. Kedinizde bir FVR enfeksiyonu varsa, bu enfeksiyonun mahallenizdeki diğer kedilere yayılmasını önlemek için onu içeride tutmalısınız.
FVR teşhisi konan bir kedinin prognozu nedir?