Kedilerde Davranış Problemleri

Kedilerde Davranış Problemleri

Kedilerde Tırmalama

  Hayatımızı bir kedi ile paylaşıyorsak öncelikle şunu kabul etmemiz gerekiyor; kedilerin tırmalama alışkanlıkları önlenemez, önlenmemeli. Burada sizleri gerçek kedici olarak kabul ediyorum, tırnaklarını söktürmeyi düşünüyorsanız, siz kedi sever değil mobilya seversiniz demektir ve bundan sonrasını okumanıza gerek yok. Size sevgili mobilyalarınız, olmayan vicdanınız ve zavallı kedinizle birlikte mutluluklar dilerim. Tekrar konumuza dönecek olursak tırmalama, onların doğal yaşamlarından günümüze kadar gelen en temel alışkanlıklarından birisidir. Her kedi davranışında olduğu gibi tırmalama eyleminin geçerli nedenleri vardır. Birincisi ancak bu şekilde tırnaklarını törpüleyebilirler. Tırnakların düzenli olarak kesilmesi törpülenme değildir. Özellikle tırnakları kaplayan ve belirli sürelerle yenilenmesi gereken tırnak kılıflarından ancak bu şekilde kurtulabilirler. Bazen bu kılıflar acemi kedicilerce tırnak olarak algılanır ve kedimin tırnağı mı koptu diye yorumlanır. Gerçekte bu oluşum, tırnağı kaplayan bir kılıftır. İkinci tırmalama nedeni, kedilerin yaşadıkları yerlere görsel işaret bırakma ihtiyaçlarından doğar.Geçmişte doğada, günümüzde evde, bu onlar için çok önemlidir. Bu şekilde dosta düşmana kendi bölgelerine girildiğinin mesajını verirler. Bu davranış, bir nevi imza olarak ta düşünülebilir. Kediler bu eylemi gerginliklerini almak ve esnemek için de yaparlar. Son olarak kedilerin en önemli savunma aracı tırnakların, bileylenmesi ve sivrileştirilmesi için tırmalama gereklidir.

  Evet, kedimiz neden tırmalıyor artık biliyoruz. Şimdi onu önlemenin, daha doğrusu bizim istediğimiz yerleri tırmalaması için neler yapmalıyız onu anlatalım. İlk yapmamız gereken bir kedi tırmalama ağacı edinmemiz olacaktır. Bunun için herhangi bir kütükte olur veya pet shoplardaki çok çeşitli kedi tırmalama gereçleri de satın alınabilir. Ağacı aldınız, evin bir köşesine koydunuz artık kedim onu tırmalasın diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Önce kedimizin ağaca ilgi duyması gerekiyor. Yer çok önemli. Ağaç, kedimizin en sevdiği ve muhtemelen evin en ortalık yerine konulmalıdır ki bırakılan işaretlerin görünür olduğunu düşünsün. İyi gözlemci kediciler, tanık olmuşlardır.Ne zaman eve yeni misafir gelse, hele bir de onun koltuğuna oturmuşsa, kedimizin tırmalama eyleminde artış olur. Bu davranışın anlamı, yeni gelen yabancıya, burası benim evim demektir. Ağacın hep ortalık yerde kalması gerekmez, zamanla, alıştıktan sonra yavaş yavaş daha makul bir yere çekilebilir. Eğer kediniz kedi nanesinden (catnip) hoşlanıyorsa ağaca ilgisini çeksin diye sürebilirsiniz. Ayrıca onu ağaca yönlendirip, aşırıya kaçmadan sevip okşayarak teşvik edebilirsiniz. Ama asla kedinizin patilerinden tutup zorla tırmalama hareketi yaptırmaya çalışmayınız. Kediler bir şeyi kendi istedikleri için yaparlar, zorlandıklarını hissederlerse kesinlikle karşı koyarlar ve yapacakları varsa da yapmazlar.

  Kedimiz doğal olarak sadece bizim özendirdiğimiz yeri değil, kendi daha önceden kullandığı ve sevdiği yerleri de tırmalamaya devam etmek isteyecektir. Şimdi bunu nasıl önleriz onu anlatalım. Sihirli çözümün anahtarı, koli bantlarıdır. Bunlar katlanarak çift taraflı yapışkan olması sağlanır. Özellikle şeffaf olanlar tercih edilmelidir. Tırmala için kullanılan yerin tam üstüne ve çevresine çift taraflı yapışkan yüzey bozulmadan bantları yapıştırınız. Kediniz vücuduna bir şey yapışmasından nefret eder. Uygulama tabi ki sabır ister, evin birçok yerini bantlamanız gerekebilir ama en etkili ve zararsız yöntem budur. İkinci yöntem su fışkırtmaktır. Kedimiz istemediğimiz yeri tırmalarken ona su sıkarak bu eylemden vazgeçmesini sağlayabiliriz. Ancak bunu yaparken bizi fark etmemelidir. Bazıları bunu eğlence haline bile getiriyor ama kedinizin size düşman olmasını ve ileride başka davranış sorunları ile karşılaşmak istemiyorsanız bu işlemi gizli yapmalısınız. Bunun için uzun menzilli su tabancası veya tüfeği edinmeli, gizlenmeli ve sniper gibi tek atışta uyarıyı vermelisiniz. Ayrıca zamanlama da çok önemli. Su fışkırtma işlemi tam tırmalama yaparken yapılmalı ki kedimizde ben burayı tırmaladım, su ile ıslandım düşüncesi oluşsun. Bu olayla sizi kesinlikle ilişkilendirmemelidir. Kedimizi tırmaladığı yerlerden soğutmak için kullanılan bir yöntemde hoşlanmadığı kokular içeren spreylerdir. Bunlar ilk uygulandıklarında işe yarar ancak kısa sürede etkileri geçer.

  Yine de yukarıdaki yöntemlere yardımcı olarak, inatçı kediler için kullanılabilir. Bir diğer yöntem “soft claws” denilen takma tırnak kılıfkarı kullanmaktır. 1990’lı yıllarda ABD’li meslektaşım tarafından icat edilen bu ürün, kedilerin tırnaklarına yapıştırılan bir tırnak kılıfıdır. Soft claws uygulanan kediler, hiçbir şekilde tırmalama ihtiyaçlarını yerine getiremezler. Ayrıca uygulama sonrası bir çok uyum sorununa ek olarak, tırnakta enfeksiyon (çoğunlukla mantar) oluşma ihtimali de vardır. Bunu uygulamayı ben hastalarıma önermiyorum. Ancak ABD gibi tırnak sökme operasyonlarının (declaw, onychectomy) yoğun yapıldığı ülkeler için iyi bir alternatif olabilir. Bu iğrenç uygulama, 5199’ nolu hayvanları koruma kanunu ile 2004 yılından beri ülkemizde yasaklanmıştır. Ancak o tarihten günümüze, aralarında resmi kurumlar, üniversite kliniklerinin de dahil olduğu bir çok yerde, bu operasyonun yapılmakta olduğuna üzülerek şahit oldum. Bu uygulama ve zararları hakkında söylenecek çok şey var. Bu konuyu önümüzdeki sayılarda daha geniş ele almak için şimdilik noktalıyorum.

  Kedilerimiz her ne kadar etobur olsalar da onlarında zaman zaman ot yemeye ihtiyaçları vardır. Bu içgüdüsel davranış, kedilerin bazı vitamin mineral ihtiyaçlarını karşılamak, tüy yumaklarından kurtulmak veya sadece zevk için (kedi nanesinde olduğu gibi) gelişmiştir. Ancak evdeki bitkilerin hemen hemen tamamı bu ihtiyaçları karşılayacak özellikte olmadığı gibi, çoğu kedilerimiz için zehirleyicidir. Bu alışkanlığı önlemek için ilk yapılması gereken, fiziki önlemleri almadan önce, kedimizin yiyebileceği bitkilerin tohumlarını, evimizde kendimiz çimlendirmeliyiz. Bu tohumlar toprakları ile birlikte her veteriner kliniğinde ve evcil hayvan mağazasında, kedi çimi diye kolaylıkla bulunabilir. Sonraki adımlarımız kedimizi saksılardan uzak tutmak için olacaktır. Yöntemler tırmalamada olduğu gibidir. Burada mobilya yerine saksı ve saksının civarına bant yapılması, su püskürtme, acı sprey uygulanabilir. Farklı olarak saksıların içine eşelemeye engel olmak için büyük çakıl taşları konulabilir. Ayrıca saksının üstüne ve bitkinin yapraklarına acı biber sosları sürülebilir. Son çare saksıları kedimizin ulaşamayacağı yükseklikte (ki çok mümkün değil) tavana asmaktır.

  Kediler yüksek yerlerde dolaşmaya bayılırlar. Ucunda birde sevdiği yiyecek varsa tüm mutfağınızı altını üstüne getirebilirler. Doğuştan kleptoman olan kedimiz için mutfak tezgahlarında yiyecek aramak kadar doğal bir şey olamaz. Bu tabiî ki kabul edilebilir bir durum değildir. O zaman çare basit mutfağa girmesini yasaklayacaksınız. Her ne kadar kedimiz yasaklardan hoşlanmasa da evin diğer yerleri açık olmak kaydıyla bu durum kabul ettirilebilir. Bu kuralı eve geldiği ilk günden itibaren uygulamaya koyarsanız o kadar başarılı olursunuz. Kapalı mutfak sahipleri için kapının kapatılması kadar basit olan bu uygulama, açık mutfakta biraz emek harcanmasını gerektirecektir. Yine bantlar, su püskürtme, acı spreyler kullanılabilir. Ancak ortalıkta yiyecek bırakılması tüm eğitim çalışmalarını boşa çıkarır. Siz yemek yerken kesinlikle kedinize aynı yiyecekten vermeyin. Mama kabını mutfak ve yakınına koymayın. Mamasını düzenli aralıklarla az ama sık verin. En önemlisi tüm bu kuralları uygularken kedinize karşı kararlı olun bir kere bile taviz vermeyin. Yoksa çoğu kedicinin bildiği gibi biz onu değil, o bizi kolaylıkla eğitir.

  İlginizi çekebilir: Kediler Neden Kutuları Sever?