Kedi Ve Köpeklerde Sarılık Hastalığı (İkterus)
Sarılık olarak da bilinen ikterus, kedinizin ya da köpeğinizin vücudunun bazı bölümlerinin sararmasına neden olan daha ciddi hastalıkların bir belirtisidir. Bazı köpek ve kedi ırkları, sarılığa yatkındır. Köpeğin ve kedinin derisinin, gözlerinin, kulak kanatlarının, diş etlerinin ve ayak pedlerinin sararması onun sarılık olduğunun en büyük bulgusudur.
Sarılık, kandaki bilirubin seviyesinin yüksek olduğunu gösterdiğinden, aynı zamanda ciddi bir hastalığın belirtisidir. Evcil hayvanınızın gözlerine, cildine ve ağzına anormal sarımsı rengi veren bilirubindir. Bu nedenler tipik olarak karaciğer hastalığı, kırmızı kan hücreleri, safra kesesi hastalığı ile ilgilidir ve diğer organlar. Tedavi edilmezse, bu semptomun altında yatan nedenler ölümcül olabilir, bu nedenle göz ardı edilmemelidir.
Sarılık oluştuktan sonra, bilirubinin büyük çoğunluğu safra sıvılarıyla evcil hayvanınızın bağırsağına atılır. Çoğu daha sonra tekrar emilir. Döngüye giren hemoglobin miktarı aşırı olduğunda (evcil hayvanınızın vücudunda anormal derecede yüksek miktarda kırmızı kan hücresi yok edildiğinde olduğu gibi), karaciğer bilirubini safraya salgılayamayacak kadar hasar gördüğünde veya safra kesesi veya safra kanalları safra kesesine geçtiğinde Bağırsak tıkalıysa, evcil hayvanınızın kan bilirubin seviyeleri yükselir ve evcil hayvanınızda sarılık görülür.
Kedi ve Köpeklerde Sarılık Belirtileri
Sarılık başka hastalıkların bir belirtisi olduğu için, teşhis edilmeyen durumun neden olduğu daha fazla semptom eşlik edebilir. Kediniz yada köpeğiniz aşağıdaki belirtileri yaşayabilir:
Sararmış cilt, gözler, kulaklar ve diş etleri: Evcil hayvanınızın çok fazla tüyü varsa sarılığı fark etmesi zor olabilir. Ancak kulakların içi, gözlerin beyazları ve diş etleri sarı renk değişikliğinin en kolay görüldüğü yerlerdir.
Letarji: Kediler ve köpekler kendilerini iyi hissetmediklerinde uyuşuk hale gelirler. Kedinizin normalden daha az oynadığında, daha sık uyuduğunu veya diğer semptomlardan kaynaklanan rahatsızlık nedeniyle evin içinde daha yavaş hareket ettiğini yada hareket etmediğini gözlemleyebilirsiniz.
İştah kaybı veya anoreksiya: Anoreksiya olarak da adlandırılan semptom, hastalıkta iştah kaybı yaygındır. Hepatik lipidoz (yağlı karaciğer hastalığı) karaciğerin yağı enerjiye dönüştürmesine neden olarak hücrelerde yağ birikmesine yol açtığından, yemek yememek sarılık nedeni olabilir.
Kusma ve ishal: Kedinizin dışkısında değişiklikler veya kusma nöbetlerinin başladığını fark edebilirsiniz. Kusma ve ishale birçok hastalıkta ortak görülen semptomdur. Kusma ve İshal evcil hayvanınızın altta yatan bir hastalığı olduğunda sarılıkla birlikte başlayabilir.
Sık idrara çıkma ve dehidrasyon: Kediniz yada köpeğiniz susuz kalabilir, bu da aşırı su içmeye ve sık idrara çıkmaya neden olabilir. Bu iştah kaybı ile birlikte görülebilir.
Olağandışı davranışlar
Karında asit veya sıvı birikmesi
Nefes alma zorluğu
Parlak turuncu idrar
Artan idrara çıkma
Köpek ve Kedilerde Sarılığın Nedenleri?
Sarılığın nedenleri karaciğer öncesi nedenler veya karaciğer sonrası nedenler olarak sınıflandırılır. Ancak hepsi hiperbilirubineminin bir sonucudur. Hiperbilirubinemi, kırmızı kan hücrelerinin bir bileşeni olan bilirubinin anormal dereceden çok yüksek seviyede kanda görülmesidir. Karaciğer hastalığı, safra kesesi hastalığı veya kırmızı kan hücresi yıkımından kaynaklanır. Bilirubin, safradan gelen kahverengi ila sarı bir maddedir. Normal olarak kırmızı kan hücrelerinin ölmesi normal süreci gerçekleştiğinde köpeğin yada kedinin dışkısıyla atılır, ancak karaciğer bilirubinden düzgün bir şekilde kurtulamazsa sarılık oluşabilir. Karaciğer, safra kesesi ve kırmızı kan hücresi tahribatına ek olarak sarılığın diğer nedenleri arasında pankreatit, bağırsak kitleleri ve sepsis yer alır.
Karaciğere Bağlı Sarılık
Köpeklerde sarılığın en yaygın nedeni karaciğer hastalığından kaynaklıdır. Bu hastalıklar aniden ortaya çıktığında akut hepatit olarak adlandırılır. Daha uzun süreli sorunların sonucu olduklarında, kronik hepatit olarak adlandırılırlar. Bu problemler genellikle belirsizdir ve tek bir organla sınırlı değildir. Karaciğerin kronik hastalıkları, karaciğeri, pankreası ve ince bağırsağı etkileyerek sarılığa neden olur.
Bu karaciğer problemlerinden bazıları bulaşıcıdır. Kedilerde nadir görülen leptospirosis, toksoplazmoz veya kedi enfeksiyöz peritonit ve kedi lösemi vakaları. Nadir görülen sistemik mantar enfeksiyonları da (örn. koksidioidomikoz veya histoplazmoz ) evcil hayvanlarda sarılığa neden olabilir.
Herhangi bir nedenle yemek yemeyen kediler hepatik lipidoza karşı oldukça hassastır ve hepatik lipidoz sarılığın altında yatan neden olabilir. Hipertiroidizme sahip kedilerin, sarılığın da altında yatan karaciğer sorunlarına karşı daha duyarlı oldukları bildirilmiştir.
Diğer sarılık vakaları, ilaçlara (asetaminofen (Tylenol™), fenobarbital veya primidon gibi nöbet önleyici ilaçlar, yüksek dozda metronidazol, metimazol veya diazepam, sülfa ve tetrasiklin antibiyotikler antikanser ilaçlar vb.) veya toksik bileşiklere maruz kalma (herbisitler, mantar ilaçları, böcek ilaçları, kemirgen zehirleri, çinko, aflatoksinler, zehirli mantarlar, mavi-yeşil algler vb.).
Kedi ve Köpeklerde Tıkanmaya Bağlı Sarılık ( Posthepatik İkterus )
Sarılığın ikinci en yaygın nedeni, bilirubin içeren safrayı karaciğerden bağırsağa ileten safra kanalındaki tıkanıklıktır. Bunun sebepleri arasında, yaşlı evcil hayvanlarda safra taşları, kolanjiyohepatit, karaciğer veya pankreas kanserleridir.
Karaciğer Öncesi Sarılık
Sarılığın üçüncü en yaygın nedeni, evcil hayvanınızın dolaşım sisteminde anormal derecede yüksek sayıda kırmızı kan hücresi parçalandığında ortaya çıkar. Bu evcil hayvanlar da kansızlığa ve dalak büyümesine neden olacaktır. Hasarlı kırmızı kan hücrelerini yok etmek dalağın görevidir. Bu evcil hayvanların idrarında da önemli miktarlarda ürobilinojen bulunması oldukça yaygındır. Bu tip alyuvar yıkımı (intravasküler hemoliz) genellikle kanı etkileyen kan parazitleri veya otoimmün hastalıklardan kaynaklanır ( otoimmün hemolitik anemi ).
Kedi ve Köpeklerde Sarılık Tedavisi
Öncelikle sarılığın neden olduğunu bulmak gereklidir. Yukarıda da yazıldığı gibi sarılığın farklı nedenleri vardır ve bu nedenlere göre tedavi protokolü oluşturulması şarttır. ( Örneğin, kedinin viral veya bakteriyel bir enfeksiyonu varsa, veteriner, kedinin bağışıklık sisteminin bakteri veya viral vücuda tepkisini azaltmasına izin veren antibiyotikler veya steroidler kullanmalıdır. FIV veya FeLV teşhisi konan kediler için, bağışıklık sistemlerinin enfeksiyonla başa çıkmasına izin veren destekleyici bakım gereklidir.)
Kedi yada köpek bir zehir yutmuşsa, kedinin vücudundaki toksinleri atması için aktif kömür verilmelidir. Hasta acil kusturulmalıdır. Hepatik lipidoz (yağlı karaciğer) için kedi, yüksek proteinli, yüksek kalorili bir diyetten oluşan yüksek kaliteli bir beslenme desteği sağlayacaktır.
Veteriner karaciğer kanseri teşhisi koyarsa, kedi ameliyat ve kemoterapi görür. Safra yollarının tıkanması, kedinin tıkanıklığı gidermek için ameliyat olacağı anlamına gelir.
Hepatitli kedilere karaciğer iltihabını azaltan kortikosteroidler verilir. Kedi ağrı çekiyorsa, ağrı kesici ilaçlar verilecektir. Veteriner, bir antioksidan olan glutatyonu artırarak karaciğere destek vermeye yardımcı olan SAMe (S-adenosilmetionin) reçete etmeyi tercih edebilir. Diğer besin takviyeleri, Ursodeoksikolik asit içerebilir. Kedi ayrıca karaciğer fonksiyonunu destekleyen K vitamini veya Silybin alabilir. Bu antioksidan, karaciğerin toksinlerden ve ilaçlardan kurtulmasına yardımcı olur. Anemik kedilere kan nakli yapılır. Karaciğer hastası kediler ve köpekler için Hepatik Kuru mama üretilmiştir. Tedaviye destek olmak için sebep ne olursa olsun bu kedi mamasından kullanılmasını tavsiye ederiz.
Sarılığa Ne İyi Gelir?
Sarılık Bulaşıcı mı?
Sarılıkta Kan Değerleri?
Sarılık Hastalığı Belirtileri?
Sarılık Öldürür mü?