Hipotiroidizm’in Tanısı Nasıl Koyulur?

  Kliniklerimizde özellikle köpeklerde olmak üzere (nadiren de kedilerde) en sık karşılaşabileceğimiz endokrinal hastalıklardan biri hipotiroidizmdir. Muayenehaneye gelen genç-orta yaşlı, kilolu, sahibinin hareket etmek istemediğinden, dişiyse seksüel periodunda aksamalar olduğundan şikayet ettiği, simetrik tüy dökülmeleri, deride kuruluk, tüylerde matlaşma, kuyruktaki tüylerde belirgin azalma (fare kuyruk), deride renk değişikliği, tıraş sonrası beklenilen zamanda ve kalitede tüy örtüsünün oluşmaması, kedi ise kulak kepçesi üzerinde simetrik tüy döküntüleri fark edilen hastalarda hipotiroidizm teşhis listesinin başına yerleşir.

Kedilerde Hipotiroidizm'in Diğer Belirtileri Nelerdir?

  Klinik muayenede hipotermi, karın bölgesinde soğukluk hissi, fasial paraliz, extremitelerde ödem, kaslarda aşırı zayıflık, bradikardi gibi nonspesifik bulgulara da rastlanılabilir. Megaösafagus vakalarında da aklımıza hipotiroidizm gelecektir. Klinik bulgular oluştuğuna göre tiroid paranşiminin %75’i yıkımlandı diye düşünebiliriz. Hipotiroidizm vakalarının çoğu primer hipotiroidizmdir ve bunların da çoğunluğu lenfositik tiroiditis (otoimmun)görülse de bazıları neoplastik ya da konjenital oluşabilir. Hareketsiz, kilolu, neşesiz bir yavru köpek  de konjenital hipotiroidizm şüphesi taşır. Vakaların bir kısmında sekonder hipotiroidizm; TSH ve büyüme hormonu yetersizliğinden, glukokortikoid kullanımından ve beslenme bozukluğundan kaynaklanmış şekilde karşımıza çıkar.

  Klinik muayenede şüphelendiğimiz hastalık laboratuvar ya da diğer tetkiklerle desteklendiğinde teşhise gidebiliriz. Ancak kan tahlili ile tiroid hormonlarına bakmadan önce glukokortikoid, furosemid, antikonvulsan, antienflamatuar ajan kullanılıp kullanılmadığını ya da yakın zamanda anestezi alıp almadığını öğrenmemiz gerekir. Mesela kortizon uygulamasının üzerinden 1 ay geçtikten sonra tiroid hormon tahlilini yapabiliriz. Kan tahlillerinde  genellikle hemogramda orta dereceli anemi, ALT, AST ve CK’da yükselme, hiperkolesterolemi ve hiperglisemi görülür. Hormon tahlillerinde bizi en çok aydınlatacak olan plazmada aktif olarak bulunan serbest T4 ‘tür. TSH ve T3 de teşhisi destekleyebilecek hormonlardır. Tahlil sonuçlarını yavrularda yüksek, yaşlılarda düşük ve Afgan Tazısı, Greyhaund gibi ırklarda da normalde yüksek çıkabileceğini dikkate almak gerekecektir.

Kedilerde Tiroid Biyopsisi ve Ultrason

  Rutinde sıkça yapmasak da tiroid biyopsisi ve ultrason teşhiste çok yardımcı olacaktır. Ayırıcı tanıda da (primer – sekonder hipotiroidizm) TSH stimulasyon testi de uygulanabilir ancak kliniğimizde pratik olarak kullandığımız bir teşhis yöntemi değildir. Klinik bulgular laboratuvar sonuçlarıyla desteklendiğinde tedaviye başlamak gerekir, Na levotiroxin hem T4 hem T3 seviyesini yükselten bizim de kullandığımız hormon ilacıdır. Hastaya verilmesi gereken dozu öncellikle yarım olarak hastaya uygulayıp 1 ay içinde gerçek doza ulaşıyoruz. Aylık kan tahlili kontrolleriyle hastanın takibi yapılır. Son levotiroksin uygulamasından 6-8 saat sonra yapılan tahlillerde serbest T4 düşük çıkarsa dozu artırmak, yüksek çıkarsa azaltmak gerekir. İlaca gerekli yanıt alındığında da ilk yıl 3 ayda bir devamında 6 ayda bir kontrollerini yapıyoruz. Çoğu hastada ömür boyu ikame hormon tedavisi devam etmek gerekir. Ancak 2 sene sonra tedaviyi sonlandırdığımız hastalarımız da vardır ve henüz herhangi bir klinik bulgu mevcut değildir. Kitaplar da en az 3 ay ilaç kullanımını tavsiye ederler. Genellikle 2 hafta içinde genel durumda yükselme, 4-6 hafta içinde dermatolojik düzelme görülür. Tüylerin normal haline gelmesi 4-6 ayı bulur. Hipotiroidizm lenfositik troiditis sebebiyle oluştuğunda genellikle tedaviye iyi karşılık veren bir hastalık olarak karşımıza çıkar. Kilolu, tembel, yüzünde trajik -mutsuz bir ifade olan hastalar tedavi sonrasında sanki gençleşmiş gibi eski kondüsyonlarına ve neşelerine kavuşur.

  İlginizi çekebilir: Kedi Vitamin ve Ek Besinleri