Bir araca yanlış benzin koyduğunuzda nasıl, araç arıza yapıyorsa, elektrik yanlış geldiğinde nasıl elektronik aletler arıza yapıyorsa, yanlış beslenen canlılarda bir süre sonra hastalanırlar. Bu herkesin kavrayabileceği basit bir mantıkltır. Beslenme vücudumuza çok faydalı da olabilir, çok zararlı da olabilir.Yanlış beslenme süründürür de, öldürür de. Hatta gıdaların gerekli olandan fazla alınması, obeziteye yol açabilir. Zehirlenmelere kadar uzayabilir.
Gündelik hayatımızda çok sıradan bir şey olarak algıladığımız beslenmenin, aslında hayatımız da düşündüğümüzden daha fazla etkisi vardır. Bu yüzden bu konularla ilgili yazı dizimizin ilkine başlıyoruz.
Sizlerin de katkılarına açığız. Çünkü söylenecek çok söz var..
Önce kedigiller:
Bu bızdıklar insanlardan ve köpeklerden farklı olarak tam etçildirler. Bu ne demek? Şu demek, çok daha kısa bir sindirim sistemine sahiptirler ve et ağırlıklı beslenmek zorundadırlar.
Fazla teknik ayrıntıya girerek sizleri sıkmadan kısa bir iki bilgi vereyim. Kedilerin (Felis domesticus) dışardan alması gereken, vücutta salgılanmayan amino asitlere ihtiyaç var. Bu amino asitler de, hayvansal gıdalarda yani ette var. Kedimizi beslemede en gözden kaçan ayrıntı, çıkacak rahatsızlıkların hep uzun dönemde oluşması. Yani yıllarca yanlış beslenen bir kedide , görmeye bağlı problemler, deri tüy problemleri, idrar yollarında tıkanmalar olabilir. Ciddi hayati proplemlere yol açabilecek hastalıkların gelişmesine yol açabilir. Yıllar boyunca yavaş yavaş oluşan bu proplemlerin sonradan geri dönüşü de tabi ki zor olur. Bu göze alınmaması gereken bir risktir.
Kötü bir mama sebebiyle oluşacak 2 günlük bir ishal kedilerimizin yaşadığı kötü anlar haricinde, ekonomik olarak da aile bütçesine zarar olrak dönecektir. (Fazla kum tüketimi, veteriner hekim masrafları).
Yavru kedinizi sizin yemek artıklarıyla beslemeniz durumunda siz yemek yerken sizi rahatsız etmeye başlaması, masadan, mutfaktan, dolaptan yiyecek çalmaya çalışması gibi durumlarda yaşanabilir. Yani beslenmede yapılan hataların maddi manevi telafisi ağır olur. İlk anda karlı gibi gelen tercihlerimiz sonradan bize mutlaka pahalıya patlayacaktır.
Erişkin bir kedi günde 60 - 70 gr kedi maması tüketir. Mamanın taze olması ve her zaman yanında yeterli miktarda taze su bulunması önemlidir.
Şimdilik kediler hakkındaki kısmı bitirip köpekgillere dönelim. Yazımın en sonunda da kedi ve köpekler için nasıl mama seçileceğinden bahsedeceğim.
Köpekgiller ( Canis familaris) omnivordur. Bu da şu demek; bizler gibi hem etten hem de bitkiden gıda olarak yararlanabilirler. Büyük ırklar yemek konusunda çok seçici olmamasına rağmen küçük ırklarada mama seçimi çok fazla görülebilir. Küçük ırk köpeklerde bu duruma sahiplerinin ev yemeği ile sıkça beslemesi de zemin hazırlar. Bu şu demek oluyor; ev yemeği hamburger, kuru mama ise sağlıklı, zeytinyağlı pırasa. Bir çocuk olsanız hangisini tercih ederdiniz? :).
Bu yaramazları beslemede en önemli hatalardan bir tanesi de yemek artıkları ile besleme. Kedi veya köpeği evde hazırlayacağınız bir mama ile besleyebilirsiniz. Ama bunun için özel seçilmiş besinlerin özenle pişirilmesi gerekli. Ev yemeği ile beslemek, biz insanların yediği yemeklerin onlara verilmesi demek değildir. Ev yemeği bizim yemek artıklarımız değildir. İlgilenen kişilere, onların özelinde bir rasyon hazırlayabiliriz. Ama inanın hem maddi olarak külfetli olacağından, hem de hazırlaması zahmetli olacağı için uğraşmak istemeyeceksiniz.
Hazır yasaklardan bahsediyorken kedi ve köpeklerimiz için zararlı olacak birkaç besinin de ismini verelim. Sucuk, salam, sosis gibi işlemden geçmiş ürünler, soğan, şeker, tuz, baharat, tavuk kemiği gibi kolayca kırılıp iç organlara zarar verecek besinlerden uzak durmalıyız.
Çok önemli bir ayrıntı:
Bizler nasıl yiyeceklerimizi çiğ yemiyorsak, onlara pişmiş olarak vermeliyiz. Pişirme sadece lezzet için gerekli değildir. Aynı zaman da sağlık için de gereklidir. Pişen gıdalardaki mikroplar ve parazitler temizlenir. Gıdadan alınabilecek hastalık etkenleri ortadan kaldırılır. Sindirimi kolaylaşır. Onlara çiğ verdiğimiz her gıdada mikroplara, parazitlere, yani hastalıklara davetiye çıkarmış oluruz.
Şimdi sıra nasıl mama seçmeliyiz sorusuna geldi. Bunda en önemli kısım aslında iyi bir veteriner hekim seçimi. Veterinerinize besleme ile ilgili sorular sormalı, kedimiz köpeğimiz için en uygun mamayı beraber seçmelisiniz. Hayvan beslenmesinde önemli olan bir konu da dönemsel ihtiyaçlar. 3 aylık bir kedi ve idrar yollarında taş olan 2 yaşında bir kedinin ihtiyaçları ve yemesi gereken mamalar farklıdır. Aynen Rottweiler ve Pekinez'in ihtiyaçlarının farklı olması gibi.
En son olarak da mama etiketlerinden bahsedip ilk bölümü bitirelim. Mama paketlerinde ingredients (içindekiler) kısmı çok önemli bir kısım. Amerikan kanunlarına göre bu kısımda mamanın içinde en çok bulunandan en az bulunana göre içerik sırayla yazılır. İlk içeriğin özellikle kedi mamalarında, hayvansal bir protein kaynağı olması (özel diyet mamalar haricinde) mamanın kalitesini belirler. İlk sıralarda mısır, buğday gibi bitkisel proteinler varsa, aslında kedi veya köpeğinizin bağırsaklarını çalıştırıp bol miktarda kaka yapmasını sağlarsınız. Bu bitkisel proteinler özellikle kedilerde hiç sindirilmeden atılır. Kaliteli bir mama ile beslenen sağlıklı petler şekilli, orta sertlikte kaka yaparlar.
Beslenme gibi önemli bir konuya sadece giriş yapabildik. Okuyanları da bunaltmadan bir ara verelim.